लमजुङको पहाडी क्षेत्र पसगाउँका प्रतिष्ठित समाजसेवी तथा पूर्वप्रधानपञ्च तेजमान गुरुङको नाम गाउँको इतिहासमा विकास, शिक्षा, सरसफाइ र सामाजिक चेतनाका क्षेत्रमा अग्रणी योगदानका रूपमा अंकित छ । वि.सं. २०४३ सालको गाउँ पञ्चायत निर्वाचनमा प्रधानपञ्च पदमा निर्विरोध निर्वाचित भई, उनले इमानदारीपूर्वक गाउँ र जनताको सेवामा जीवन समर्पण गरे ।
गाउँ विकासमा दूरदर्शी नेतृत्व
गुरुङको नेतृत्वमा गाउँलेहरू पहिलो पटक संगठित रूपमा विकासको बाटोमा अघि बढ्न थाले । वि.सं. २०४६ सालमा उनले तत्कालीन राजा वीरेन्द्रसँग प्रत्यक्ष भेटघाट गरी गाउँका समस्या र विकासका मुद्दा सम्बोधन गर्ने निवेदन पेस गरे । उक्त पहलको फलस्वरूप प्राविधिक टोली गाउँमा आइपुगेको थियो, जसले लघु जलविद्युत् परियोजनाको नापजाँच कार्य सम्पन्न गर्यो । यो घटना त्यस समयमा दुर्गम गाउँहरूमा ऊर्जा विकासको सम्भावना जागृत गराउने ऐतिहासिक कदमका रूपमा सम्झिन्छ ।
शिक्षामा अग्रसर योगदान
औपचारिक उच्च शिक्षा हासिल गर्ने अवसर सीमित रहे पनि गुरुङ शिक्षाको महत्त्वप्रति गहिरो रूपमा सचेत रहे । एक जना ब्राह्मण गुरुद्वारा औपचारिक शिक्षा प्राप्त गरेपछि उनले गाउँमा प्रौढ शिक्षा अभियान सुरु गरे । उनको पहलबाट थुप्रै गाउँलेहरू पढ्न र लेख्न सक्षम बने, जसले साक्षरता र सामाजिक चेतनाको नयाँ युगको सुरुवात गर्यो ।
उनकै प्रेरणाबाट स्थापना भएको पसगाउँ ठाँटी माध्यमिक विद्यालय आज पनि गाउँको शैक्षिक केन्द्रका रूपमा परिचित छ । विद्यालयको स्थापना र सञ्चालनमा उनको सक्रियता र निःस्वार्थ योगदानका कारण गाउँका बालबालिकाले घरमै माध्यमिक तहसम्म अध्ययन गर्ने अवसर पाएका छन् ।
खानेपानी र आधारभूत पूर्वाधार विकास
वडा अध्यक्षका रूपमा रहँदा तेजमान गुरुङले गाउँको आधारभूत आवश्यकता — शुद्ध खानेपानी — समाधान गर्ने ऐतिहासिक काम गरे । पालुङटार विमानस्थलबाट पाइप बोकाएर पसगाउँमा खानेपानीको व्यवस्था गर्न उनले नेतृत्व गरे । यो पहल लमजुङमै पहिलोपटक गाउँस्तरमा धाराबाट शुद्ध पानी पिउने सफल प्रयासका रूपमा दर्ज छ ।
लोकतन्त्र र सामाजिक चेतनाका पक्षधर
वि.सं. २०४८ सालमा प्रजातन्त्र पुनःस्थापनापछि गुरुङले अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता र लोकतान्त्रिक अधिकारको सशक्त समर्थन गरे। उनको धारणा थियो — “लोकतन्त्रको मूल आत्मा भनेको नागरिकलाई बोल्ने र विचार राख्ने स्वतन्त्रता हो ।”
त्यसै समयमा उनले गाउँमा सरसफाइ र स्वच्छताको चेतना फैलाउने अभियान सुरु गरे । आफ्नै खेतबारीमा पहिलो कच्ची चर्पी निर्माण गरी व्यवहारिक उदाहरण प्रस्तुत गर्दै उनले जनतालाई स्वच्छ जीवनशैलीतर्फ प्रेरित गरे ।
वातावरणीय संरक्षण र अन्नपूर्ण क्षेत्रीय विकास
अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना (ACAP) पसगाउँमा विस्तार हुँदा, गुरुङ दुई कार्यकालसम्म संरक्षण क्षेत्र व्यवस्थापन समितिको अध्यक्ष बनेर वातावरणीय संरक्षण, जैविक विविधता संरक्षण र ग्रामीण पर्यटन प्रवर्द्धनमा महत्वपूर्ण भूमिका खेले । उनको नेतृत्वमा पसगाउँ–सिङ्दी क्षेत्रलाई संरक्षण–मैत्री समुदायको रूपमा विकसित गर्ने अभियान सफल भयो ।
संस्कृति, परम्परा र सामाजिक एकताको अभिभावक
जीवनको उत्तरार्धमा पनि तेजमान गुरुङ गाउँको रिवाज, भाषा, संस्कृति र परम्पराको संरक्षणमा सक्रिय रहन्छन् । उनी गाउँमा सामाजिक न्याय, समावेशिता र आपसी सद्भावका पक्षधर नेताका रूपमा चिनिन्छन् ।
सम्मान र शुभकामना
गुरुङका दीर्घकालीन योगदानको कदर गर्दै गाउँका बासिन्दा उनलाई “जनसेवक”, “शिक्षा अभियन्ता” र “संरक्षणका अग्रदूत”को रूपमा सम्मान गर्छन्। गाउँका एक स्थानीय बृद्ध भन्छन् — “तेजमान गुरुङ हाम्रा लागि नेता मात्रै होइनन्, उहाँ नै हाम्रो गाउँको चेतनाको ज्योति हो ।”
गाउँ विकास, शिक्षा, सरसफाइ, वातावरण संरक्षण र लोकतान्त्रिक मूल्यप्रतिको समर्पणका कारण तेजमान गुरुङ स्थानीय र राष्ट्रिय दुवै स्तरमा प्रेरणादायी व्यक्तित्व बनेका छन् । गाउँले समुदायले उनको दीर्घायू, सुस्वास्थ्य र निरन्तर योगदानको लागि शुभकामना व्यक्त गरेका छन् ।
-1762186573.jpg)
